الماس مصنوعی چیست و روش‌های ساخت آن کدامند؟

دایادایموند: درخشش خیره کننده الماس‌ها قرن‌ها است که چشم هر بیننده‌ای را مجذوب خود ساخته. با این وجود، این گوهر گرانبها که نمادی از عشق ابدی، تجمل و کمیابی است، فرایند استخراج سختی داشته و پیامدهای زیست محیطی منفی به همراه دارد. بنا به همین دلیل نیز الماس‌های مصنوعی پدیدار شدند. با پدیدار شدن این دسته از سنگ‌ها، تقاضا نیز روز به روز برای خرید آن‌ها افزایش یافت و موجب محبوبیت بیشتر آنان شد. اما آیا می‌دانید که الماس مصنوعی چیست؟ چه تفاوتی با الماس طبیعی دارد؟ برای پاسخ به این سوالات در ادامه با ما همراه باشید.

الماس آزمایشگاهی که با نام‌های الماس مصنوعی و الماس پرورشی هم شناخته می‌شود، شبیه الماس طبیعی بوده، اما با این تفاوت که به دست بشر و با تکنولوژی‌های پیشرفته‌ای ساخته می‌شوند.

برخلاف الماس‌های تقلبی که در واقع شبیه‌سازی الماس هستند و از مواد غیر الماسی ساخته شده‌اند، الماس‌های مصنوعی از همان ماده‌ی الماس طبیعی یعنی کربن خالص با ساختار بلوری ایزوتروپیک سه بعدی تشکیل شده و از نظر شیمیایی و فیزیکی کاملا مشابه الماس طبیعی هستند.

برخلاف الماس‌های طبیعی که طی میلیون‌ها سال در اعماق زمین شکل می‌گیرند، الماس‌های آزمایشگاهی در مدت زمان بسیار کوتاه‌تری با دو روش کارآمد توسط دانشمندان ساخته می‌شوند و قیمت به نسبت پایین‌تری در مقایسه با الماس طبیعی دارند. در ادامه می‌توانید با روش‌های ساخت الماس مصنوعی نیز آشنا شوید.

در تلاش‌های اولیه برای ساخت الماس مصنوعی، آنتوان لاووازیه، پدر علم شیمی مدرن، نقش مهمی داشت. کشف پیشگامانه‌ی او درباره‌ی شباهت شبکه‌ی بلوری الماس به ساختار بلوری کربن، راه را برای تلاش‌های اولیه‌ی تولید الماس مصنوعی هموار کرد. اولین موفقیت‌های گزارش‌شده در این زمینه توسط جیمز بالانتین هانی و فردیناند فردریک هانری موآسان صورت گرفته است.

دانشمندان اکنون با استفاده از دو روش رسوب بخار شیمیایی (CVD) یا فشار بالا و دمای بالا (HPHT) می‌توانند الماس‌هایی را ایجاد کنند که از نظر ظاهری شبیه الماس‌های استخراج شده از زمین هستند، دارای ویژگی‌های شیمیایی و فیزیکی مشابه بوده و حتی گواهینامه موسسه گوهرشناسی آمریکا (GIA) را دریافت می‌کنند.

نا گفته نماند که در هر دو روش HPHT و CVD الماس‌هایی تولید می‌شود که از نظر شیمیایی و فیزیکی با الماس‌های طبیعی یکسان هستند.

در پاسخ به این سوال باید خدمتتان بیان کنیم که الماس طبیعی از طریق فرایندهای طبیعی در اعماق زمین شکل می‌گیرد و الماس مصنوعی از طریق فرایندهای صنعتی و شیمیایی. علاوه بر این مورد، الماس طبیعی و مصنوعی در چند وجه دیگر نیز باهم تفاوت دارند.

این تفاوت‌ها عبارتند از:

	الماس مصنوعی	الماس طبیعی
منشاء	ساخته شده در آزمایشگاه	تشکیل شده در اعماق زمین
زمان تشکیل	هفته‌ها یا ماه‌ها	میلیو‌ن‌ها سال
ویژگی‌های فیزیکی	تفاوت‌های ظریف در برش و شکل الماس خام	ظاهری زیبا با برشی تمیز و بی نقص
قیمت	مقرون به صرفه	گران قیمت

الماس‌های طبیعی و مصنوعی از نظر ظاهری و ویژگی‌های فیزیکی بسیار مشابه هستند، اما تفاوت‌هایی در منشاء، فرآیند تولید، قیمت و تأثیرات محیطی و اخلاقی دارند. انتخاب بین این دو به ترجیحات شخصی، بودجه و ارزش‌های فردی بستگی دارد.

کاربردهای الماس‌های مصنوعی گسترده و متنوع است و از صنایع تولیدی و الکترونیک گرفته تا مراقبت‌های بهداشتی و جواهرسازی را در بر می‌گیرد. الماس‌های مصنوعی به سبب داشتن برخی ویژگی‌ها، نقش مهمی در شکل دهی به آینده صنایع مختلف ایفا خواهند کرد.

از الماس‌های مصنوعی به طور فزاینده‌ای برای ساخت جواهرات، ساخت ابزار جراحی، ساخت ابزار برش و … استفاده می‌شود. دلایل متعددی وجود دارد که باعث محبوبیت روزافزون این الماس‌های ساخته شده توسط بشر شده است.

در ادامه می‌توانید با مهم‌ترین مزایای الماس‌های مصنوعی که باعث محبوبیت روزافزون آن‌ها شده، آشنا شوید.

• الماس‌های آزمایشگاهی، عیوب کمتری دارند:
  

الماس‌های طبیعی از دست سنگ‌های گرانبهایی هستند که از دل زمین استخراج می‌شوند؛ بنا به همین دلیل نیز امکان دارد سنگ‌هایی که از معادن استخراج می‌شوند، برخی عیوب مانند وجود حباب هوا داخل الماس، شکستگی و … را دارا باشند. 

الماس‌های مصنوعی به دلیل اینکه به دست بشر ساخته می‌شوند، عیوب ظاهری کمتری نسبت به الماس‌های طبیعی داشته و نشانه‌های کمتری از فشار در ساختار بلوری آن‌ها دیده می‌شود.

• الماس های مصنوعی مقرون به صرفه هستند:

الماس‌های طبیعی به دلیل کمیاب بودنشان با قیمت‌های گزافی به فروش می‌رسند. اما با استفاده از فناوری، الماس‌های مصنوعی با قیمتی بسیار پایین تر از الماس‌های طبیعی عرضه می‌شوند.

• ساخت الماس مصنوعی هیچ آسیبی به محیط زیست نمی‌زند:

همانطور که می‌دانید، الماس طبیعی از معادن استخراج می‌شود. استخراج این دسته از سنگ‌های قیمتی نیازمند مصرف زیاد سوخت‌های فسیلی بوده و در نتیجه باعث آسیب رساندن به طبیعت می‌شود. در مقابل، تولید الماس‌های مصنوعی فاقد چنین اثرات مخربی بوده و هیچ آسیبی به محیط زیست وارد نمی‌کند.